Αναδημοσιεύουμε το άρθρο των Μικαέλο Παπαδάκη και Ηρόδοτου Μιλτιάδους της εφημερίδας
Καθημερινή.
Τι διαφορά έχει το σάντουιτς που πωλείται στο «Τάσος Μάρκου» του Παραλιμνίου απ’ αυτό που βρίσκουμε στο γήπεδο στο γειτονικό Δασάκι Άχνας; Στο 20% εντοπίζεται η διαφοροποίηση στην τιμή του δημοφιλέστερου σνακ στα κανονικά κυλικεία, ενώ στο ΓΣΠ, από το ισόγειο μέχρι τον lounge του δευτέρου ορόφου, η τιμή μεταβάλλεται κατά ένα ευρώ (από 2,50 σε 3,50).
Αναψυκτικά και καφέδες πωλούνται σε διαφορετικές τιμές ανά γήπεδο, αν και είναι της ίδιας φίρμας, ενώ από 2 μέχρι 2,5 ευρώ κυμαίνεται η τιμή του ζεστού καφέ σε χάρτινο ποτηράκι, ποσό καθόλου ευκαταφρόνητο, αν αναλογιστούμε πως με 3 ή 3,5 ευρώ πίνεις καφέ σε κεντρική καφετέρια (ο καφές στο Δασάκι έχει την ίδια τιμή με ένα μεγάλο φραπέ στο lounge του ΓΣΠ).
Ένα ποτήρι νερό – δεν πωλούνται μπουκάλια, λόγω απαγόρευσης από την Αστυνομία – περιεκτικότητας περίπου 0,4 λίτρου κοστίζει 1 ευρώ σε όλα τα γήπεδα. Εδώ συναντάται το εντονότερο φαινόμενο αισχροκέρδειας που είναι αισθητό και εκτός γηπέδων. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, υπάρχει πλαφόν στο νερό για 0,5 σεντς για μισό λίτρο, που τηρείται ακόμα και στα αεροδρόμια.
Ακριβοί και ακριβότεροι
Η έρευνα της «Κ» δεν κατέγραψε ακραία φαινόμενα στην τιμολογιακή πολιτική των κυλικείων, όμως προκύπτει πως αυτά διακρίνονται σε «ακριβά» και «λίγο ακριβότερα». Ότι οι τιμές είναι… τσιμπημένες το παραδέχονται και οι διευθύνσεις των γηπέδων, αν και η απουσία ακραίων τιμολογήσεων έχει αποτρέψει τους καταναλωτές από καταγγελίες. Οι επιχειρηματίες γνωρίζουν σε ποιες τιμές πουλάνε οι συνάδελφοί τους των άλλων γηπέδων και παρόλο που δεν υπάρχει ανταγωνισμός, εντούτοις φροντίζουν για σχετική ομοιομορφία. Στο ΓΣΠ η διεύθυνση ζητάει πλέον από τους πλειοδότες των προσφορών για τα κυλικεία να υποβάλλουν και τις τιμές που θα πωλούν και οι οποίες ελέγχεται αν εφαρμόζονται. Πλέον υποχρεούνται να το κάνουν όλα τα γήπεδα. Επίσης, το στάδιο της πρωτεύουσας είναι το μοναδικό όπου οι τιμές αναγράφονται σε ορατό σημείο.
Ανομοιομορφία
Σε μια αγορά με αυστηρούς κρατικούς ελέγχους τίθεται σε αμφιβολία αν θα ήταν αποδεκτό μια σοκολάτα να πωλείται προς 1 ευρώ στο «Αμμόχωστος» και (η ίδια ακριβώς σοκολάτα) να κοστίζει 1,5 ευρώ στο «Αντώνης Παπαδόπουλος», που απέχει μόλις μερικά βήματα. Το ίδιο και η τιμή στα φιστίκια, των οποίων η τιμή από την Πέγεια μέχρι την Πάφο διαφοροποιείται κατά 0,5 ευρώ, κάτι που παρατηρείται και στις κούπες από το «Τάσος Μάρκου» μέχρι το Δασάκι, τη στιγμή που η παρεχόμενη υπηρεσία σε όλα τα γήπεδα είναι ίδια: Παίρνεις τα αγαθά και κάθεσαι στην εξέδρα. Αλήθεια, πόσο αμελητέο θα ήταν αν ένα περίπτερο πούλαγε συγκεκριμένης φίρμας αναψυκτικό προς 1 ευρώ και το αμέσως διπλανό προς 1,5; Ειδικά σε μονοπωλιακά καθεστώτα οι έλεγχοι των κρατικών υπηρεσιών θα έπρεπε να ήταν αυστηρότεροι και – γιατί όχι – να είχε επιβληθεί ενιαία τιμολογιακή πολιτική μεταξύ των γηπέδων, όπως συμβαίνει και στα σχολεία.
Ο αντίλογος λέει πως τα ενοίκια και ο τζίρος ποικίλλουν από γήπεδο σε γήπεδο και άρα οι τιμές δεν μπορούν να είναι ίδιες. Όμως, ο καταναλωτής δεν φταίει σε τίποτα να φορτώνεται το κόστος του ακριβού ενοικίου, το οποίο καρπούνται οι ομάδες, τα στάδια ή ο ΚΟΑ. Έπρεπε το ενοίκιο για κυλικεία με περιορισμένο τζίρο να ήταν χαμηλότερο, ώστε το κόστος να μη μετακυλίεται στον καταναλωτή. Άλλωστε και στα σχολεία υπάρχουν κυλικεία με ψηλό τζίρο και άλλα με χαμηλό, ενώ μοιάζουν με αυτά των γηπέδων, αφού εξυπηρετούν τον πελάτη σε περιορισμένο χρονικό διάστημα (διάλειμμα). Το ίδιο συμβαίνει με τα βενζινάδικα. Ένα πρατήριο σε κεντρικό δρόμο δεν πωλεί ακριβότερα τη βενζίνη απ’ ότι το επαρχιακό, έστω και αν πλήρωσε ακριβότερα τον «αέρα».
«Κόλλησε» το θέμα
Το δείγμα της «Κ» αφορούσε συγκεκριμένα ενδεικτικά προϊόντα και δεν ζητήθηκαν τιμές για άλλα, των οποίων η τιμή μπορεί να εξαρτάται από τον προμηθευτή (π.χ. ντόνατς, αλμυρά), ενώ επιδιώχθηκε οι φίρμες και τα μεγέθη να είναι παρόμοια, αν όχι ίδια. Υπήρξαν εξαιρέσεις, όπως στο κυλικείο του Μακαρείου, όπου το σάντουιτς μπορεί να κοστίζει 2,5 ευρώ, όμως προσφέρεται ζεστό, κάτι που δεν συμβαίνει αλλού. Στο «Αντώνης Παπαδόπουλος» και στο Δασάκι οι κούπες είναι λίγο μεγαλύτερες, ενώ στην Πέγεια το αναψυκτικό είναι μεγάλο. Επί υπουργίας Αντώνη Μιχαηλίδη, η Υπηρεσία Ανταγωνισμού και Προστασίας Καταναλωτών είχε καλέσει τους επιχειρηματίες σε σύσκεψη, όπου προσκόμισαν τις τιμές των αγαθών. Εκεί διαπιστώθηκε σύγκλιση τιμών κι έτσι το θέμα αφέθηκε. Οι επιχειρηματίες μίλησαν για ψηλά κόστη λειτουργίας και πολύ περιορισμένο περιθώριο κέρδους. Καλό θα ήταν να επανέλθει η Υπηρεσίας Ανταγωνισμού και Προστασίας Καταναλωτών, προκειμένου να επιτευχθεί ομοιομορφία, τουλάχιστον στα προϊόντα πρώτης ανάγκης ή έστω στα ποτά, τα οποία η Αστυνομία απαγορεύει στον θεατή να περάσει στο γήπεδο.
Υγειονομικές παρατυπίες
Λόγω φόρτου εργασίας, οι Υγειονομικές Υπηρεσίες στην επαρχία Αμμοχώστου ελέγχουν τα γήπεδα του Εθνικού και το «Τάσος Μάρκου» μόνο μια φορά τον χρόνο, ενώ δυο έλεγχοι ετησίως γίνονται σε Πάφο και Λάρνακα. Στα γήπεδα «Αμμόχωστος» και «Αντώνης Παπαδόπουλος» διαπιστώθηκαν προβλήματα και έγιναν συστάσεις, ενώ οι Υγειονομικές Υπηρεσίες σκοπεύουν να εντείνουν τους ελέγχους. Σύμφωνα με ειδικούς, λόγω της μεγάλης κατανάλωσης που παρατηρείται στα κυλικεία των γηπέδων, οι έλεγχοι θα έπρεπε να γίνονται τουλάχιστον μια φορά ανά τρεις-τέσσερεις αγώνες και να μην περιορίζονται σε επιθεωρήσεις, αλλά να επεκτείνονται σε δειγματοληψίες. Εντονότεροι είναι οι έλεγχοι σε ΓΣΠ και Τσίρειο. Μέσω των γηπέδων, επιχειρηματίες ή προμηθευτές βρίσκουν ευκαιρία να ξεφορτωθούν ληγμένες παρτίδες, αφού «μέσα στον πανικό ποιος κοιτάει την ημερομηνία λήξης;».
Οι σημαντικότερες παρατυπίες εντοπίζονται στην παρασκευή και πώληση μη συσκευασμένων προϊόντων, όπως σάντουιτς, ντόνατς, κούπες, μπουρέκια και αλμυρά. Βάσει νομοθεσίας και οδηγιών, οτιδήποτε δεν παρασκευάζεται επιτόπου, θα έπρεπε να φτάνει αεροστεγώς, συσκευασμένο και με ετικέτα, που να αναγράφει το όνομα του παρασκευαστή, την ημερομηνία λήξης και τα συστατικά, καθώς επίσης να μεταφέρεται και να διατηρείται σε χαμηλές θερμοκρασίες. Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν ισχύει στα γήπεδα, όπου στην καλύτερη των περιπτώσεων το σάντουιτς φτιάχνεται σε χώρο του σταδίου μερικές ώρες προηγουμένως (αν και μόνο το ΓΣΠ διαθέτει κουζίνες εστιατορίου), ενώ στις πλείστες περιπτώσεις τα σάντουιτς έρχονται από εξωτερικό προμηθευτή ή παρασκευάζονται πολύ νωρίτερα, λόγω του μεγάλου αριθμού τους.
Πουλάνε αλκοόλ χωρίς άδεια
Ο πρόεδρος της Σερβικής Δημοκρατίας, Μπόρις Τάντιτς, βρέθηκε στο δικαστήριο κατηγορούμενος από την Αστυνομία του Βελιγραδίου, επειδή θεάθηκε να πίνει σαμπάνια σε γήπεδο – ο νόμος απαγορεύει κατανάλωση αλκοόλ κατά τη διάρκεια αγώνων. Στην Κύπρο οι πρόεδροι όλων των ομάδων βλέπουν τα ματς παρέα με ένα ποτήρι ουίσκι. Τα τελευταία χρόνια, με τη δημιουργία των VIP Boxes και των Lounge σε γήπεδα, τα επίπεδα πώλησης αλκοόλ σε μια ποδοσφαιρική συνάντηση ξεπερνούν κατά πολύ αυτά μιας συνηθισμένης μέρας σε καφετέρια. Το ΓΣΠ διαθέτει άδεια πώλησης αλκοολούχων, όχι όμως και τα γήπεδα της Ανόρθωσης και του Εθνικού, που φιλοξενούν στα Boxes περίπου 500 και 220 άτομα αντίστοιχα, τα οποία έχουν πρόσβαση σε αλκοολούχα ποτά. Και στις δυο περιπτώσεις έγιναν ενέργειες απόκτησης άδειας. Αλκοόλ χωρίς άδεια πωλείται στο Τσίρειο, όπου πέρσι έγινε καταγγελία από την Αστυνομία. Στα πλαίσια της έρευνας, διαπιστώσαμε κυλικεία να πουλάνε μπίρες, ενώ προηγουμένως μας είχαν πει πως δεν πωλούν αλκοόλ. Δεν υπάρχει γήπεδο στην Κύπρο που να μην ανοίγει μερικές φιάλες σε κάθε ματς, ενώ στο Μακάρειο μας είπαν πως το αλκοόλ πωλείται μόνο σε επισήμους, όχι στο κοινό.
Δεν βγάζουν το κόστος
Περίπου 11.000 ευρώ ανά σεζόν (οκτώ μήνες δηλαδή) καταβάλλει ο επιχειρηματίας που διαχειρίζεται τα κυλικεία στο «Τάσος Μάρκου», όπου παίζει η ομάδα του Παραλιμνίου (τα έσοδα καρπούται η ομάδα). Σχεδόν διπλάσιο το κόστος για τον επιχειρηματία στο Παφιακό, το οποίο ανήκει στον ΚΟΑ, αφού πληρώνει 2.400 ευρώ τον μήνα. Πάτησε μπανανόφλουδα ο άνθρωπος και δεν ξέρει πώς θα βγάλει το κόστος, σημειώνοντας πως κτυπήθηκε από την απόφαση τα μεγάλα ματς να γίνονται μεσημέρι, όπως συνέβη με τους αγώνες της Πάφου με ΑΠΟΕΛ και Ανόρθωση, ενώ με τον Απόλλωνα έπαιξαν μια βροχερή Δευτέρα. Σε τρεις αγώνες που πόνταρε τα πάντα δεν πήγε καλά και τώρα έχει πρόβλημα. Το ενοίκιο υπολογίζεται με βάση τον αριθμό των θεατών που φιλοξενεί ένα γήπεδο ετησίως. Στο ΓΣΠ που δουλεύει ολόχρονα (τους δυο μήνες που δεν έχει μπάλα γίνονται συναυλίες) το ενοίκιο για τα 16 κυλικεία και τα δυο εστιατόρια είναι περίπου 300.000 ευρώ ετησίως, ενώ η συμφωνία με την ανάδοχο εταιρεία επεκτάθηκε πρόσφατα μέχρι το 2015, όταν και θα τεθούν αυστηρότερα κριτήρια για τους ενδιαφερόμενους ενοικιαστές, με προοπτική την πιο ποιοτική εξυπηρέτηση των θεατών. Συνήθως οι συμφωνίες είναι τριετείς, αν και υπάρχουν και ετήσιες συμβάσεις, ώστε ο επιχειρηματίας να έχει περιθώριo να καλύψει το κόστος των βελτιώσεων που κάνει.
